1. Vị trí, phạm vi lãnh thổ * Vị trí : Bắc : Giáp trung Quốc Nam : Giáp miền Nam trung Bộ và Nam Bộ Đông : Giáp Biển Đông Tây : Giáp Lào * Giới hạn :- Thuộc hữu ngạn Sông Hồng . Từ Lai Châu đến Thanh Hoá
2. Địa hình cao nhất Việt Nam– Địa hình : Núi cao nhất, núi non trùng điệp, thung lũng sâu.- Hướng núi chính tây bắc-đông nam.- Sông suối nhiều ghềnh thác. – Đồng bằng nhỏ hẹp ven biển.
Hình 42.1. Lược đồ địa hình và khoáng sản miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ
3. Khí hậu đặc biệt do tác động của địa hình – Mùa đông đến muộn và kết thúc sớm.- Khí hậu lạnh chủ yếu do núi cao. Tác động của gió mùa Đông Bắc đã giảm – Mùa hạ đến sớn, gió Tây Nam khô nóng – Bắc trung Bộ : Mưa chuyển dần về Thu Đông
4. Tài nguyên phong phú đá dạng được điều tra, khai thác – Sông ngòi có giá trị lớn về thủy điện.- Khoáng sản: Có hàng trăm mỏ và điểm quặng- Tài nguyên rừng: nhiều gỗ và lâm sản quý- Tài nguyên biển: giàu hải sản, nhiều cảnh đẹp nổi tiếng.
5. Bảo vệ môi trường và phòng chồng thiên tai – Bảo vệ rừng đầu nguồn- Chủ động phòng chống thiên tai.
TRẢ LỜI CÂU HỎI LIÊN QUAN
? (trang 144 SK Địa lý 8) Dựa trên hình 42.1 (trang 145 SGK Địa lý 8) xác định vị trí và giới hạn của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ.Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ thuộc hữu ngạn sông Hồng, từ Lai Châu đến Thừa Thiên – Huế.
? (trang 144 SK Địa lý 8) Hãy quan sát hình 42.1 (trang 145 SGK Địa lý 8) và cho biết những dãy núi, những sông lớn nào có hướng tây bắc – đông nam.– Các dãy núi có hướng tây bắc – đông nam: Hoàng Liên Sơn, Pu Đen Đinh, Pu Sam Sao, Trường Sơn Bắc.- Các sông lớn có hướng tây bắc – đông nam: sông Đà, sông Mã, sông Cả.
? (trang 144 SK Địa lý 8) Hãy giải thích tại sao ở miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ mùa đông lại ngắn hơn và ấm hơn miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ.– Về mùa đông, các đợt gió mùa đông bắc lạnh đã bị chặn lại bởi Hoàng Liên Sơn và nóng dần lên khi đi xuống phía nam. Do đó mùa đông ở đây đến muộn và kết thúc sớm, ấm hơn miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ (nơi ảnh hưởng trực tiếp của gió mùa đông bắc).
? (trang 145 SK Địa lý 8) Qua hình 42.2 (trang 146 SGK Địa lý 8), em có nhận xét gì về chế độ mưa của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ.– Lai Châu (Tây Bắc): mùa mưa từ tháng 4 đến tháng 10, mưa nhiều vào các tháng 6, 7, 8.- Quảng Bình (Bắc Trung Bộ): có mùa mưa chậm hơn, mùa mưa bắt đầu từ tháng 9 đến tháng 12, mưa nhiều vào các tháng 9, 10, 11.
Hình 42.2. Biểu đồ lượng mưa tại Lai Châu và Quảng Bình
? (trang 146 SK Địa lý 8) Hãy nêu giá trị tổng hợp của hồ Hòa Bình.– Hồ Hòa Bình được khởi công xây dựng ngày 6/11/1979 và hoàn thành (toàn bộ công trình thủy điện Hòa Bình) năm 1994. Hằng năm, công trình thủy điện Hòa Bình sản xuất được 8,16 tỉ kWh cung ứng cho cả nước.- Hồ Hòa Bình chứa được 9,5 tỉ m3 nước. tạo nên khả năng điều tiết nước cho hệ thống sông Hồng, sông Thái Bình như tăng cường lượng nước vào mùa khô, giảm đỉnh lũ cực đại vào mùa lũ, có tác động tích cực tới công tác thủy lợi vùng đồng bằng sông Hồng. Đặc biệt bảo đảm an toàn về mùa lũ cho Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ.- Hồ Hòa Bình với chiều dài 230km và rộng trung bình 1km, độ sâu trung bình 80m tạo điều kiện cho giao thông thủy trên thượng lưu đập, là nơi thuận tiện cho nghề nuôi trồng thủy sản và du lịch. Ngoài ra còn tăng cường độ ẩm không khí vùng Tây Bắc vào mùa khô hanh.
? (trang 146 SK Địa lý 8) Hãy xác định vị trí và địa danh của các mỏ ghi trên hình 42.1 (trang 145 SGK Địa lý 8).Vị trí và địa danh của các mỏ ghi trên hình 42.1 : – Apalit: Lào Cai.- Đất hiếm: Lai Châu.- Sắt: Yên Bái, Hà Tĩnh.- Crôm: Thanh Hóa.- Titan: Hà Tĩnh.
? (trang 147 SK Địa lý 8) Nêu những đặc điểm tự nhiên nổi bật của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ.– Có nhiều dải núi cao, sông sâu, hướng tây bắc – đông nam.- Khí hậu nhiệt đới, gió mùa bị biến tính mạnh mẽ do độ cao và hướng núi.- Tài nguyên phong phú, đa dạng song khai thác còn chậm.- Nhiều thiên tai (bão, lũ lụt, hạn hán).
? (trang 147 SK Địa lý 8) Vì sao bảo vệ và phát triển rừng là khâu then chốt để xây dựng cuộc sống bền vững của nhân dân miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ.Vì đây là miền gặp nhiều thiên tai nhất nước ta. Thiên tai từ vùng núi phía tây dội xuống (mưa lũ, gió tây khô nóng, giá rét), từ vùng biển phía đông ập vào (bão tố, sụt lở đất, cát bay lấn chiếm đồng ruộng).
? (trang 147 SK Địa lý 8) Hãy sắp xếp các đèo sau đây theo đúng trình tự từ Nam ra Bắc: đèo Ngang, đèo Mụ Giạ. đèo Keo Nưa, đèo Lao Bảo, đèo Hải Vân và cho biết chúng nằm trên những quốc lộ nào.Các đèo từ Nam ra Bắc: +đèo Hải Vân (nằm trên quốc lộ 1)+đèo Lao Bảo (nằm trên quốc lộ 9)+đèo Mụ Giạ (nằm trên quốc lộ 15)+đèo Ngang (nằm trên quốc lộ 1)+đèo Keo Nưa (nằm trên quốc lộ 8).
? (trang 147 SK Địa lý 8) Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về hệ sinh thái của các vườn quốc gia trong miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ (Hoàng Liên Sơn, Bến En, Pù Mát, Vũ Quang, Phong Nha-Kẻ Bàng…)